شطرنجی کردن چله در فرش کاشان
بافندهی فرش، برای اینکه درصد اشتباه و خطا را در کارش به حداقل و حتّی صفر برساند، نیاز دارد بافتههای خود را با نقشهی طراحی شده هماهنگ کند. این هماهنگی که از لحاظ مقدار و اندازه و به کمک شطرنجی کردن صورت میگیرد، به بافنده کمک میکند تا در تراکم فرشی که هنرمندانه تار و پودش را در هم میتند، خطایی رخ ندهد. او به کمک شطرنجی کردن چله ، متوجه میشود که آیا گره را دقیقا در مکان درست زدهاست یا خیر.
در هر نوع فرشی، از جمله فرش کاشان، هر گره روی بافت، برابر با یک خانه از کاغذ شطرنجی میباشد و این خود نشانگر این است که به وسیلهی نقشهی فرش و کاغذ شطرنجی، تا چه اندازه میتوان کیفیت بافت را کنترل کرد، ایرادهای بافت را به حداقل رساند و یا حتی به طور کامل، آنها را برطرف نمود.
روش شطرنجی کردن چله
راحت ترین و البته بهترین روش شطرنجی کردن چله این است که سطوح مختلف نقشه اعمّ از دور، حاشیه و وسط کار را در طول و عرض فرش مشخص کرده؛ سپس خطوط حاشیهای هر یک از سطوح نقشهی فرش را بر روی نخهای چلّه مشخص نمایید. بعد از انجام این کار، با توجه به رج شمار فرش، مقدار بافت را ترسیم کنید. البته بهتر است در ابتدا، این خطوط در مقیاس کوچکتر در نظر گرفته شود تا کاملا به کار توجیه شوید و چنانچه با دنبال کردن دستورالعملهای مذکور، ایرادهای آن را به حداقل رساندید و یا به طور کل، آنها را برطرف نمودید، خیالتان همواره از لحاظ رعایت استانداردهای بافت راحت خواهد بود.
از راههای کنترل نقشهخوانی و پیاده کردن آن روی بافت، این است که بعد از چلّه کشی و آماده شدن آن برای بافت، هر ده جفت نخ چلّه یا ده گره را بر روی دار علامتگذاری کنید. این کار را میتوانید با رنگ کردن و یا با یک گره نخ انجام دهید. دقت کنید که درست همانند نقشه عمل کنید. نکتهی دیگر اینکه، در کاغذ شطرنجی، هر ده خانه با یک خط پررنگتر مشخّص شدهاست، در نتیجه هنگام علامتگذاری روی چلّه، باید این کار نیز همانند نقشه انجام دهید و هر کجا در نقشه، خط پررنگ داریم، آن نخ را در چلّه هم رنگ کنید. این عمل به شما به عنوان بافنده کمک میکند تا کنترل بیشتری روی بافت داشته باشید و از طرفی، سرعت نقشهخوانیتان را هم بالا ببرید. به عنوان مثال، هر گاه، سی گره یا سی و پنج گرهِ ساده بافت داشته باشیم، برای شمارش آن از روی نقشه، نیازی به شمارش گره گره نداریم بلکه میتوانیم ده گره، ده گره، شمارش را انجام دهیم.