فرش سلطان قابوس، یکی از بزرگترین و زیباترین فرش‌های دست‌بافت جهان است که به عنوان نمادی از هنر و صنعت فرش‌بافی ایران در مسجد جامع سلطان قابوس در مسقط، پایتخت عمان، خودنمایی می‌کند. این فرش باشکوه، حاصل تلاش بیش از ۶۰۰ هنرمند ایرانی و طی سه سال کار مداوم است.
ابعاد و مشخصات فنی
فرش مسجد سلطان قابوس با ابعاد تقریبی ۷۰.۵ متر در ۶۰.۹ متر و مساحتی حدود ۴۳۴۷ متر مربع، دومین فرش بزرگ جهان محسوب می‌شود. وزن این فرش عظیم الجثه به حدود ۲۲ تن می‌رسد و برای بافت آن بیش از ۱.۷ میلیارد گره زده شده است. تراکم گره در هر سانتی‌متر مربع این فرش حدود ۳۵ گره است که نشان‌دهنده‌ی ظرافت و دقت بی‌نظیر در بافت آن است.
طراحی و نقوش
فرش مسجد سلطان قابوس، شاهکاری از تلفیق هنرهای سنتی ایران با معماری اسلامی است. طرح این فرش، با الهام از سقف مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان، به گونه‌ای طراحی شده است که در هماهنگی کامل با معماری گنبدی شکل مسجد قرار گیرد. نقوش کوچک‌تر در مرکز فرش و بزرگ‌تر در حاشیه آن، به شکلی هنرمندانه، نمایی از یک گنبد مقعر را تداعی می‌کنند که با انعکاس گنبد اصلی مسجد، فضایی روحانی و متقارن را ایجاد می‌کند. در این طراحی، از ترکیبی زیبا از سنت‌های طراحی کاشان، اصفهان و تبریز استفاده شده است که آن را جلوه‌ای واقعی از هنر قدیمی قالی‌بافی ایرانی می‌بخشد. برای خلق این اثر هنری ارزشمند، از ۲۸ رنگ طبیعی گیاهی استفاده شده و طیف گسترده‌ای از تکنیک‌های سنتی و نوین به کار گرفته شده است. این فرش مسجد، با ترکیب رنگ‌های متنوع و هماهنگ با یکدیگر، زیبایی خاصی به مسجد بخشیده و آن را به یکی از زیباترین مساجد جهان تبدیل کرده است.
فرآیند بافت مسجد سلطان قابوس
بافت فرش مسجد جامع سلطان قابوس، یکی از بزرگترین و پیچیده‌ترین پروژه‌های فرش‌بافی در جهان است که به مدت سه سال، از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۷۸ خورشیدی، توسط هنرمندان ایرانی به انجام رسید. این فرش باشکوه که نمادی از هنر و معماری اسلامی است، با تلاش بیش از ۵۰۰ بافنده ماهر و تحت نظارت دقیق شرکت سهامی فرش ایران، در ابعاد عظیمی بافته شد.
برای خلق این شاهکار هنری، ابتدا طرحی بسیار دقیق و پیچیده با الهام از معماری داخلی مسجد شیخ لطف‌الله اصفهان تهیه شد. سپس با استفاده از بهترین مواد اولیه از جمله پشم و ابریشم مرغوب، بافندگان ماهر به صورت دستی و با استفاده از تکنیک‌های سنتی فرش‌بافی، این فرش را گره به گره بافتند. هر یک از این بافندگان با دقت و ظرافتی مثال‌زدنی، نقش و نگارهای پیچیده و رنگ‌های متنوع فرش را بر روی آن پیاده کردند.
بافت فرش مسجدی به دلیل ابعاد بسیار بزرگ و طرح پیچیده‌ای که داشت، نیازمند هماهنگی و دقت بسیار بالایی بود. بافندگان در کارگاه‌های مخصوص و تحت شرایطی کاملاً کنترل‌شده، به صورت گروهی و انفرادی به این کار مشغول بودند. هر یک از آن‌ها وظیفه مشخصی داشت و با همکاری یکدیگر، این فرش بی‌نظیر را به پایان رساندند.
معرفی مسجد سلطان قابوس عمان
مسجد جامع سلطان قابوس مسقط، یکی از شاهکارهای معماری اسلامی در جهان و نمادی از شکوه و عظمت سلطنت عمان که در سال ۲۰۰۱ افتتاح شده است. این مسجد با مساحتی بالغ بر ۴۱۶۰۰۰ متر مربع، یکی از بزرگترین مساجد جهان به شمار می‌رود. طراحی منحصربه‌فرد این مسجد با الهام از معماری اسلامی، ترکیبی چشم‌نواز از سادگی و شکوه را به نمایش می‌گذارد. درب ورودی اصلی مسجد با سه قوس بلند و سنگ مرمر کف آن، چشم هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. چهار مناره‌ی چهل و پنج متری در چهار گوشه مسجد، بر عظمت و شکوه آن افزوده‌اند. استفاده از سیصد هزار تن ماسه سنگ‌های قیمتی در ساخت این مسجد، گواه بر توجه ویژه به جزئیات و کیفیت ساخت آن است. مسجد جامع سلطان قابوس علاوه بر زیبایی ظاهری، دارای امکانات بسیار مدرنی از جمله سالن نماز بانوان، سالن سخنرانی پیشرفته و کتابخانه‌ای غنی با بیش از بیست هزار جلد کتاب است. این مسجد علاوه بر کارکرد مذهبی، به عنوان یک مرکز فرهنگی و اجتماعی نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد و میزبان رویدادهای مختلفی از جمله سخنرانی‌های مذهبی و فرهنگی است.